بیوگرافی و شرح آثار استاد رضوانی در حوزه زیورآلات و جواهرات
استاد یدالله رضوانی متولد تهران 1327 از همان اوان کودکی شیفته ورزش، نقاشی و مطالعه بود. پس از ورود به دانشگاه پهلوی-شیراز- و تحصیل در رشته مهندسی برق و الکترونیک، به آموزش شمشیربازی در دانشگاه و در سطح استان فارس پرداخت و در همان ایام بود که توانست مقام قهرمانی تیم ملی شمشیر بازی ایران را کسب نماید. وی در دانشگاه مدیر انجمن هنر نقاشی بود و هر سال نمایشگاه های انفرادی و گروهی بسیاری را برگزار می نمود.
او پس از حضور در نمایشگاه گروهی نقاشی دانشگاه در گالری خانه آفتاب تهران از سوی مرحوم پهلبد -وزیر فرهنگ و هنر وقت- موفق به کسب بورسیه فرانسه گردید اما به دلیل اشتغال به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد در آن برهه زمانی از صرافت مهاجرت افتاد. پس از خدمت سربازی به اروپا رفت و در پاریس و دانمارک نمایشگاه نقاشی برپا کرد. در پاریس به تحصیل در مقطع دکترای فن آوری اطلاعات پرداخت و پس از بازگشت به ایران در حوزه های مختلف فعالیت های موثری داشت.
وی پس از انقلاب، به عنوان مشاور طرح و اجرای پروژه های صنعتی و کارشناس مورد تایید سازمان ملل UNIDO و مشاور وزارت خانه های صنایع و معادن به فعالیت پرداخت. در طراحی، ساخت و راه اندازی کارخانه تایر بارز و بیش از دویست کارخانه از سال 1362 ه.ش با دولت، بانک ها و بخش خصوصی همکاری نمود. در تمام این سال ها هرگز از علایق و حوزه مطالعاتی که بعدها پیرنگ قوی زندگیش شد؛ فاصله نگرفت؛ و آن پرداختن به تاریخ ایران باستان، هنر ایران، نمادها و نشان ها بود که اسرار بسیاری را در دل خود نهان داشت.
بعدها مشغول به ساخت زیورآلات خاص به روش های باستانی با طرح و نقوش آرکائیک شد و در ایران و سایر کشورها نمایشگاه هایی برپا نمود. این آثار در ابتدا به صورت ناخودآگاه مشابه آثار باستانی ایران بود، اما در در ادامه مسیر به عمد -با مطالعه بیشتر و عمیق تر- دست به طراحی آگاهانه و ساخت آثار منحصر به فردی زد که در چندین نمایشگاه عرضه شد و نظر مخاطبین خاص را به خود جلب نمود.
او بیش از دو دهه مشغول به بررسی دقیق آثار فرهنگی هنری ایران از کهن ترین زمان بوده و در نهایت نتایج برخی از پژوهش های بسیار ویژه اش را که تا کنون کمتر به آن ها توجه شده است، به نام “زیورها، نمادها و باورهای مردم سرزمین ما- ایرانشهر” می نویسد و امید است به زودی به انتشار رسد. ضمناً کتاب ” تندیس سگ وَرجاوند- یکی از کهن ترین زیورهای زرین سرزمین ما ایران” پیشتر توسط انتشارات مهری در لندن به چاپ رسیده و منتشر شده است.
“داستان من از آن جا آغاز شد که اغلب طرح هایی که می زدم و حتی افکاری که داشتم را ناشی از ناخودآگاه جمعی به ارث رسیده از نیاکان خویش می دیدم و روزی بر آن شدم تا بدانم دقیقاً این محتوا از چه تاریخی به من به ارث رسیده است. در حوزه های مختلف از روانشناسی گرفته تا باستان شناسی، فلسفه، عرفان، هنر تا مخصوصا تاریخ مطالعات بسیاری داشتم و بهره های فراوان بردم اما باز جای خالی ریشه شناسی نمادها و نشان ها مخصوصا در حوزه زیور آلات را حس کردم و خود بر آن شدم که دست به پژوهش بزنم. سالیانی گذشت و بسیار آموختم و موارد زیادی کشف کردم که در طول این سالها همواره سعی داشته ام در قالب یک کتاب با چفت و بست دقیق در اختیار نسل های آینده بگذارم. غیر از یک اثر که به عنوان نخستین گام در این حوزه برداشته شد، هنوز آن مجموعه آماده چاپ و نشر نشده ومدتی است با یاری دوستان و همراهان مخصوصا همسر مهربانم- بانو مهوش افشار پناه- مشغول نظم دادن به اطلاعات و مطالب پراکنده جهت به انجام رساندن آن هدف دیرینه ام.
درمورد طرح زیورآلات، طراحی این آثار بالطبع ناشی از پژوهش ها و دریافت من از مطالعاتم است و قاعدتاً ناشی از همان هایی است که به ارث برده ام و این اواخر آگاهانه تر هم کار شده است. داستان ساخت زیورآلات هم شاید بازگردد به یک حادثه ساده در عین حال مهم. در ایامی جهت آموزش به دخترم دست به این کار زدم تا نشان دهم چگونه می توان از دانش، بصورت عملی حاصلی ارجمند و زیبا آفرید. قضیه در ابتدا چندان جدی نبود، اما کم کم مجبور شدم در باب تکنیک و روش کار هم تحقیقاتی داشته باشم و در نهایت سعی بر آن کردم تا با همان تکنیک های باستانی بدون استفاده از جوش و تکنیک های امروزی آثاری را خلق کنم. به عنوان مثال نقره را به درجه ذوب می رساندم و خود با استفاده از چکش بصورت ورق در می آوردم. آثار را طوری طراحی می کردم که نیازی به جوش نداشته باشد، در برخی آثار از ریخت و قلم زنی هم استفاده کردم و در کل به ابتدایی ترین حالت ممکن و روش هایی بسیار کهن کار را پیش می بردم. البته این مطلب را باید ذکر کرد که آثار باستانی و با ارزش زیادی موجود است که حتی امروز با استفاده از دستگاه های پیش رفته نمی توان به راحتی آنها را تولید نمود و من همیشه در عجب بوده ام از هنر و روش و در واقع تکنیک استادان کهن و نیاکان شریف این مرز و بوم.
من نه این که روحیه ای نژاد پرست داشته باشم ولی همواره عرق خاصی به این سرزمین و تاریخ چند هزار ساله اش داشته ام و هر چه پیش تر رفته ام بر حیرتم افزوده شده است و بیش بر خود بالیده ام که از تبار بزرگانی هستم که جداً واژه هنرمند به معنای دقیق آن برازنده ایشان است.
بیشتر آثار من در نمایشگاه های داخلی و خارجی به فروش رفته و تصویر برخی از آن ها موجود است، مخصوصا آنها که از روش سنتی قدیمی و البته بسیار خطرناک آبکاری استفاده کرده ام. روش خطرناکی که تا همین اواخر گنبد طلایی اماکن مقدس ره به همان شیوه زرین می کردند. این شاید همه آنچه باشد که به خاطر آورده ام، به هر روی گمان می کنم قریب به یک دهه است که کار جدیدی نکرده ام و آثاری که امروز موجود است دست کم به ده سال پیش باز می گردد. در مورد نام گذاری آثار باید ذکر کنم که نام گذاری را چندین سال بعد از ساخت انجام دادم. با به یاد آوردن محتوای و حال و هوای روزهای پیشین و منابعی که از آن ها الهام گرفته بودم؛ دست به نام گذاری آثار زدم. نمی دانم تا چه حد موفق بوده ام اما بقول بزرگی اگر بشود به این آثار آثار هنری گفت؛ اثر هنری در دامن مخاطب متولد می شود. امیدارم این آثار مورد توجه و رضایت مخاطبین مجموعه پرفیبو قرار گیرد و هنوز امید دارم در ایام پیش رو اگر بخت یار باشد آثار دیگری تقدیم کنم.”
یدالله رضوانی
اردیبهشت 1401